Ağaçkakan deyince birçoğumuzun aklımıza ilk gelen melodi Woody Woodpecker’in çıkardığı ses oluyordur muhtemelen. Öyle ya, 90’lar kuşağının en favori çizgi film karakterlerinden biridir Ağaçkakan Woody. Gaga darbeleri ile kocaman ağaçları bile çubuğa çeviren Ağaçkakan Woody sayesinde pek çoğumuz keşfetmiş olabilir bu kuş türünü. Ağaçkakan sesi kulaklarımızda hala çınlaya dursun, bu efsane kuş hakkında birkaç bilgi derlemek istedik size bu yazımızda. Ağaçkakan kuşları ile ilgili merak edilen sorulardan birinin yanıtı ile başlayalım; ağaçkakan neden ağaçkakan ismini almıştır? Bunun nedeni ağaçları çok hızlı şekilde oymalarıdır. Bu oyma her ne kadar çok hızlı olsa da ortalama bir kiraz büyüklüğündeki beyinleri bu sarsıntıdan etkilenmezler. Buradaki sır, boyun kaslarıdır.

Ağacı gagalamaya başladıkları anca baş ve gaga birbiri ile senkronize hareket eder ve tam bir doğru üzerinde gidip gelir. Böylece büyük oranda bir kaza yaşanmaz ancak bu doğruda herhangi bir sapma olursa bu durumda beyinlerinde yırtılma olabilir. Bunu çok iyi ayarlayacak kadar da zeki kuşlardır ayrıca. Ağaçkakan kuşları, ağaç kabuklarını gagasıyla deler ve kabuğun altındaki böcek ya da tırtılları yer. Gagası sivri olduğu için bu işlemi kolayca yaparlar.

Ağaçkakan kuşları fiziksel özellikleri

Sivri bir gagası vardır. Ayakları dört parmaklıdır. Tırnakları oldukça keskindir bu sayede ağaçlara çok iyi tutunabilir ve tabiri caiz ise pençelerini ağaca sıkıca geçirirler. Ağaç kabuklarını oyarken kuyruklarından destek alırlar bu sayede denge kayıpları yaşamazlar. Ağaç üzerinde ani ve kısa sıçramalar yapabilirler. Ürkek kuşlardır, ormanın tenha yerlerini tercih ederler genelde. Ağaç kovuklarına yuva yaparlar ki zaten bu kavuklar genelde kendi oydukları ağaçlardır. Gözleri açık renklidir. Tek bir renge sahip değildirler, pek çok renkte görülebilirler. Boyları, cinslerine göre değişiklik gösterir. Genelde 9 cm ila 50 cm arasında değişen boyları vardır. Dilleri uzundur, solucanı andırır hatta. Gaga ucundan daha uzağa kadar uzanabilecek uzunluktadır. Dilin gibi, kıkırdaklı kısma bağlıdır böylece dili uzatıp rahatça geri çekebilirler. Dillerinin ucu kancalıdır ve aynı zamanda bazı türlerinde ince, sert dikencikleri vardır. Böcekleri ve tırtılları hızlıca avlayabilirler. İç güdüleri sağlamdır; yaptıkları gaga darbeleri ile hangi kabuğun altında tırtıl ya da böcek olacağını anlayabilirler.

Ağaçkakan yuvası

Yuvalarını belirttiğimiz gibi genelde oydukları ağaçların kavuklarına yaparlar. Ürkek kuşlar olduğu için onları çok ortalarda göremeyiz. Ormanın en tenha yerlerinde, gözden uzak bir yaşam sürerler. Genelde Kutuplar, Avustralya, Madagaskar ve Okyanus’taki birkaç ada hariç hemen hemen dünyanın her yerinde yaşarlar. Gagaları ile oydukları yuvada yavrularını büyütürler. Eğer ağaçkakan büyük bir cins ise yuva da kendi boyuna göre olur. Yuvanın genişliği ağaçkakan kuşunun büyüklüğüne göre değişir yani. Etrafta buldukları besinleri bu ağaç kavuklarına getirirler. Bunlar genelde meyve çekirdekleri olabilir. Açtıkları bu oyuklara meyve çekirdeklerini sıkıştırırlar ve daha sonra gagaları ile kırıp yerler.

Ağaçkakanlarda üreme

İlginç bir eşleşme dönemleri vardır. Eşleşme devrelerinde kuru ağaç dallarını gagalayarak ses çıkarırlar. Bu sesler aynı zamanda karşı cinse bir çağrı niteliğindedir. Yavrular burada büyür. Dişiler 2-3 adet beyaz yumurta yaparlar. Eşler genelde 16-18 gün kadar kuluçkaya yatarlar ve tam bir centilmenlik örneği göstererek erkek ağaçkakan kuşları yavrularının bakımıyla dişiden daha çok ilgilenirler.

Ağaçkakanların özellikleri

Ağaçkakan kuşları hakkında bilinmeyenler ile devam edelim yazımıza. Doğrusu epey ilginç bilgilere rastladık. Gelin birlikte göz atalım.

• Dünya çapında neredeyse 200’e yakın ağaçkakan türü vardır.
• Ağaçkakan kuşları genelde ormanlık alanlarda yaşar ancak birkaç türün çöl gibi ağaçsız bölgelerde de yaşadığı görülmüştür.
• Ortalama ömürleri vahşi doğada 12’yıla kadar uzanabilir.
• En büyük ağaçkakan türü 58 santimetreye kadar çıkabilir. Ortalama ağırlıkları ise 500 gramı bulabilir.
• En küçük olan ağaçkakan türü ise yalnızca 7 cm’dir. Ortalama 10 gram ağırlığındadır.
• Agresif kuşlardır, özellikle kendi türlerine karşı sert tavırları olabilir. Kalabalığı sevmezler bu nedenle onları anti sosyal kuşlar olarak da tanımlamak mümkündür.

• Saniyede neredeyse 20 kez gagalama yapabilir. Oldukça hızlıdır bu konuda.
• Ürkek canlılardır. En ufak bir ses bile onları hemen hızlıca oradan uzaklaştırabilir.
• Kolay kolay yuvasını terk etmez. Gittiği yerlerde yıl boyu aynı bölgede yaşayabilir.
• Güçlü ve özel bir boyun yapıları vardır. Buradaki güçlü kaslar, gagalama yaparken kolaylık sağlar. Kafatasındaki kaslar, gagalama sırasında beyninin hasar görmesini engeller ancak yukarıda da kısaca değindiğimiz gibi bazı ters hareketler sebebiyle birtakım yırtılmalar olabilir.