Adını çok sık duyduğumuz bir ırk değil ancak pek çok özelliği ile oldukça dikkat çekici bir ırk diyebiliriz. Basenji’nin fiziksel özelliklerine geçmeden önce tarihine bir göz atalım. Basenji ırkı aynı zamanda Afrika COngo ya da Congo terrier olarak da biliniyor. Mısır mezarlarında dahi resmedilen bir nevi antik tür diyebiliriz. Kökeni adında da anlaşılacağı üzere Afrika Kongo. Basenji’nin bir anlamı var. Köpek ile çok bağdaşmıyor olsa da Türkçe anlamı “çalı” demektir. 1930’lu yıllarda önce İngiltere’ye oradan da Amerika’ya ithal edildi. Dönemin ünlü filmlerinden ve hatta aynı zamanda kitabı da olan Goodbye My Lady karakterinin ardından ırk daha da popülerleşti. Bilinen en eski köpek ırklarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Kökeni bahsettiğimiz üzere Antik Mısır. Mısır mezarlarında resmedilmesi ise neredeyse 5000 yıl öncesine dayanıyor. Özellikle duvar resimlerinde Basenji’ye benzeyen köpek figürlerinin olması ırkın tarihinin tahmin ettiğimizden çok daha eskilere dayandığını gösteriyor. İngiliz yetiştiriciler tarafından saf olarak yetiştirildikten sonra namı tüm dünyaya yayıldı.
Basenji fiziksel özellikleri
Basenji küçük ve kısa tüylü bir köpek. Sivri kulakları, kıvrık kuyruğu ve uzun bir boynu var. Karışık, ten, siyah ya da kırmızı tonları şeklinde ortaya çıkabilen yoğun bir kürkü var. Tüylerinin kısalığı, özellikle tüy bakımı açısından kolaylık sağlıyor. Çok az tüy dökerler ve tüyleri özellikle alerji sorunu olanlar için zararsız nitelikte. Basenji’lerin ayakları, göğüsleri ve kuyruk uçları beyaz olur genelde. Bazı türlerinde ise gerdan bölümü ve bacakları beyaz olabilir. Irk boyutu olarak küçük boy sınıfına girer. Yüksekliği erkeklerde de dişilerde de minimum 37 cm maksimum 43 cm olarak tanımlanabilir. Ağırlıkları ise 12 kg’a kadar çıkabilir. Bu durum hem dişiler hem erkekler için geçerlidir. Ortalama ömürleri 14 yıl civarıdır.
Basenji karakter özellikleri
Küçük, güçlü, aktif ve atletik yapıda bir köpektir. Boyunun kısalığı gücünü göstermez, aslında oldukça güçlü bir yapıdadır. Basenji’nin en büyük özelliklerinden biri havlamamasıdır. Eğer yaygaracı köpeklerden kaçıyorsanız ve sessiz köpek istiyorsanız Basenji sizin için ideal olabilir. Havlamak yerine derdini anlatmak için başka sesler çıkarabilir ki bu da ırkı diğerlerinden ayıran ilginç bir özelliktir. Bir ilginç özelliği ise başka köpeklerin havlamalarını taklit edebilme yeteneği. Taklitçi bir köpektir diyebiliriz. Refleksleri güçlüdür ve oyun sırasında yorgunluk ona pek uğramaz. Ara sıra sıkılgan bir yapısı vardır. Sıkıldığında eşyalara zarar verebilir. Çiğneme eğilimi olan bir köpektir. Bir şeyler kemirmeyi sever. Bu “bir şeyler”den kastımızın en sevdiğiniz eşyanız olmasını engellemek için ona birçok oyuncak alabilirsiniz. Zaten kendini oyalayan da bir köpektir. Alerji problemi olanlar için ideal bir ırk olduğundan bahsetmiştik, aynı zamanda çok az tüy dökmesi de güzel bir özelliğidir. Köpek kokusu, özellikle eve ilk girişte kimi zaman sıkıntı yaratabilir. Örneğin her ne kadar temiz şartlarda bakılsa da Golden’lar genelde kokar. Bunu genellemek doğru değildir ancak genel olarak koku eğilimi olan bir köpektir. Basenji’lerde ise bu durum söz konusu değildir zira en kokusuz köpek cinslerindendir diyebiliriz. Kendini yalayarak temizler bu da ilginç özelliklerinden biri olarak karşımıza çıkar. Ağaca tırmanmayı sever, zıplamaya bayılır. Patilerini kendisi temizlediği için çok sık yıkanmasına gerek yoktur. Düzenli olarak taramanız yeterli olacaktır. Sokaklarda tek başına bırakılmaması kesinlikle ve hatta şiddetle önerilir. Saldırma, ısırma gibi agresif huyları yoktur ancak aktif bir köpek olduğu unutulmamalıdır. Türün iyi özellikleri olduğu gibi karakter yapısına göre değişen tutumları da olabilir. Örneğin yabancılarla arası iyi olmayabilir ya da yeteri kadar egzersiz yaptırılmazsa sinirlenebilir gibi… Kendi cinsleri ile iyi geçinirler ancak başka köpeklere karşı mesafeli bir duruş sergileyebilirler. Tüm bu negatif özelliklerini doğru eğitim ve sosyalleşme ile pozitife çevirebilirsiniz ki bu tüm köpek ırkları için geçerli. Pitbull gibi “azılı” tabir edeceğimiz bir köpeklerin bile sevgi ve doğru bir yetiştirilme ile tüm kötü özellikleri yumuşatılabiliyor. Sevgi her kapıyı açar sözcüğü her canlı için geçerli!
Basenji eğitimi
Eğitim konusunda biraz zorluk çekmeniz olası. Akıllı olmasına akıllıdır, komutlarınızı anlar, ne demek istediğinizi çabuk kavrar. Ancak iş uygulama kısmına gelince biraz sekteye uğrayabilir. Zira Basenji’ler itaatkar olmayan tavırları ile bilinir. Elbette genelleme yapmak doğru değil ancak birçoğunun eğitim konusunda sıkıntılı olabileceğinin de altını çizelim.
Basenji’lerde sık rastlanan hastalıklar
Basenji’lerde en sık rastlanan hastalıklardan biri Fankoni Sendromu’dur. Bu sendrom böbreği ilgilendiren bir durumdur. Çok sıvı tüketmekten olduğu söylenir. Hastalığın teşhisi konar konmaz değil en ufak bir belirti olsa dahi hemen tedavi altına alınmalıdır. İlerleyen durumlarda daha ciddi sağlık sıkıntılarına yol açabilir.
